Jakie produkty powodują największy ślad węglowy? Dowiedz się, czym możesz je zastąpić w swojej kuchni

W obliczu globalnego ocieplenia i rosnącego zapotrzebowania na zrównoważony rozwój, coraz większą wagę przykładamy do naszych codziennych wyborów żywieniowych. Jednym z kluczowych elementów, które warto uwzględnić przy planowaniu diety, jest ślad węglowy produktów spożywczych. Poznaj produkty, które mają największy wpływ na jego powstawanie, oraz dowiedz się, czym je zastąpić, aby zmniejszyć negatywny wpływ na środowisko.

Co to jest ślad węglowy? 

Ślad węglowy coraz częściej pojawia się w dyskusjach na temat zrównoważonego rozwoju i ochrony środowiska. Ślad węglowy to wyrażony liczbowo poziom łącznej emisji gazów cieplarnianych (dwutlenku węgla, metanu, podtlenku azotu i innych gazów szklarniowych), które zostały wytworzone podczas pełnego cyklu życia produktu. Globalne ocieplenie, to  jedno z najważniejszych konsekwencji dużej emisji gazów cieplarnianych do atmosfery, co od lat jest przedmiotem działań zapobiegawczych na całym świecie [1].

Co wpływa na powstawanie śladu węglowego? 

Wytworzenie każdego produktu spożywczego wiąże się z określoną emisją gazów cieplarnianych, czyli pozostawia po sobie tzw. ślad węglowy na produktach. Ślad ten jest spowodowany głównie przez:

• hodowlę zwierząt, 

• produkcję roślinną, 

• wykorzystanie terenu, 

• łańcuch dostaw. 

Jakie produkty spożywcze zostawiają największy ślad węglowy? 

Przyjrzyjmy się naszym stołom i sprawdźmy, co zostawia największy ślad węglowy oraz jakie zamienniki możemy zastosować, aby zredukować nasz negatywny wpływ na środowisko. 

Mięso 

Najwyższe koszty emisji dwutlenku węgla generuje mięso. Wyprodukowanie kilograma białka zwierzęcego wymaga znacznie większego zużycia areału, energii i wody niż takiej samej ilości białka roślinnego. Znaczny udział w emisjach rolnictwa ma metan, który powstaje w procesach trawiennych przeżuwaczy, a także nawozy stosowane do produkcji paszy. Na powstawanie śladu węglowego wpływa również karmienie bydła (w szczególności wołowiny) trawą lub paszami na bazie ziarna lub soi. Pozyskiwanie paszy dla zwierząt pochłania aż 75% światowej produkcji soi, co jest odpowiedzialne m.in. za wylesianie obszarów w Ameryce Południowej [3]. 

Najmniej ekologicznym rodzajem mięsa jest wołowina i baranina, ze względu na przekształcenia ziemi i emisję metanu. W porównaniu do wołowiny, wieprzowina i drób emitują przy produkcji około 10 razy mniej ekwiwalentu CO2 [4]. 

Co zamiast? 

Zamiast mięsa warto wybierać białko roślinne, takie jak ciecierzyca lub grzyby. Białko roślinne wymaga znacznie mniejszych zasobów do produkcji i generuje mniejszy ślad węglowy [5]. Grzyby, takie jak boczniaki, są doskonałym zamiennikiem mięsa, zarówno pod względem smaku, jak i wartości odżywczych. Świetną alternatywą jest także soczewica, którą można wykorzystać do przygotowania różnorodnych potraw [6].

Nabiał 

Wśród produktów mlecznych, najbardziej emisyjne są te bazujące na mleku zwierzęcym, które nawet dwukrotnie przewyższają pod tym względem napoje ryżowe, owsiane czy sojowe. Stosunkowo wysoki ślad węglowy mają również sery, jednak spożywane są w znacznie mniejszych ilościach niż mięso. Należy zwrócić uwagę, że 10 litrów mleka do produkcji 1 kg sera odpowiada za powstanie emisji nawet trzy razy wyższych niż produkcja 1 kg drobiu czy wieprzowiny. Według szacunków, również masło ma wysokie koszty emisji – produkcja 1 kg masła z mleka krowiego jest nawet czterokrotnie bardziej emisyjna niż 1 kg mięsa z kurczaka [7]. 

Co zamiast? 

Ślad węglowy po margarynie jest niższy, dlatego będzie świetną alternatywą dla masła [8]. Jako zamienników można szukać również organicznych zamienników, takich jak np. ELEPLANT, czyli alternatywa dla tradycyjnego masła, które przy produkcji generuje znacznie mniejszy ślad węglowy niż masło krowie. Inną opcją dla sera to te pochodzenia roślinnego, tofu oraz produkty od lokalnych wytwórców. Tofu, produkowane z soi, jest wszechstronnym zamiennikiem nabiału, który może być wykorzystywany w różnych potrawach, zarówno na słodko, jak i na słono [9]. 

Słodycze 

Wszystkie słodycze na bazie nabiału i mleka będą pozostawiać większy ślad węglowy. Szczególnie czekolada jest mało zrównoważonym produktem po który sięgamy. Ma na to wpływ wylesianie pod uprawy kakaowca, emisje podczas pozyskiwania surowców, jak choćby nabiału, a także energochłonność procesu produkcji oraz pakowania.

Co zamiast? 

Zamiast tradycyjnych słodyczy warto wybierać te pochodzenia roślinnego. Wegańskie alternatywy dla czekolady i innych słodyczy są coraz bardziej dostępne i oferują równie satysfakcjonujące doznania smakowe. Można sięgnąć po produkty na bazie owoców, orzechów i ziaren, które mają znacznie mniejszy ślad węglowy [10].

Zarówno mięso, nabiał, jak i słodycze mają znaczący wpływ na środowisko i powstawanie śladu węglowego. Na szczęście istnieje wiele alternatyw, które mogą pomóc go redukować. Zamiast mięsa warto wybierać białko roślinne, grzyby i soczewicę. Zamiennikiem dla nabiału może być alternatywa dla tradycyjnego masła, takie jak ELEPLANT sery roślinne i tofu. Zamiast tradycyjnych słodyczy warto wybierać te wegańskie. Decydując się na bardziej zrównoważone produkty i zwracając uwagę na ślad węglowy produktu, możemy przyczynić się do zmniejszenia emisji gazów cieplarnianych i ochrony naszej planety. Warto podejmować świadome decyzje żywieniowe, które będą korzystne zarówno dla naszego zdrowia, jak i dla środowiska.

[1] sozosfera.pl, Czym jest ślad węglowy?, dostęp online: https://sozosfera.pl/srodowisko-i-gospodarka/czym-jest-slad-weglowy/ 

[2] agronomist, Jaki ślad węglowy pozostawia produkcja żywności?, dostęp online: https://agronomist.pl/artykuly/jaki-slad-weglowy-pozostawia-produkcja-zywnosci 

[3] Klimatopedia, Ślad węglowy żywności, dostęp online: https://klimatopedia.pl/slad-weglowy-zywnosci/ 

[4] eko-logicznie.com, Ślad węglowy żywności, dostęp online: https://eko-logicznie.com/teoria/slad-weglowy-zywnosci/ 

[5] Cruelty.Farm, Zmniejszanie śladu węglowego poprzez dietę roślinną, dostęp online: https://cruelty.farm/pl/zmniejszenie-sladu-weglowego-poprzez-diete-roslinna/ 

[6] otwarte klatki, 10 produktów, które pomogą zastąpić Ci mięso, dostęp online: https://www.otwarteklatki.pl/blog/10-produktow-ktore-pomoga-zastapic-ci-mieso 

[7] Klimatopedia, Ślad węglowy żywności, dostęp online: https://klimatopedia.pl/slad-weglowy-zywnosci/ 

[8] Sprawy Rachunkowe, Ślad węglowy masła i margaryny – który jest większy?, dostęp online: http://www.rachunkowe.felietony.com.pl/slad-weglowy-masla-i-margaryny-ktory-jest-wiekszy/ 

[9] Warzywizm, Roślinne zamienniki nabiału (seria „Pomocnik początkującego weganina”), dostęp online: https://www.warzywizm.pl/roslinne-zamienniki-nabialu-seria-pomocnik-poczatkujacego-weganina/ 

[10] Klimatopedia, Ślad węglowy żywności, dostęp online: https://klimatopedia.pl/slad-weglowy-zywnosci/